Η Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Απώλεια και τη Σπατάλη Τροφίμων, που γιορτάζεται παγκοσμίως στις 29 Σεπτεμβρίου, αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για συλλογική δράση και συνεργασία.Η ημέρα αυτή μας υπενθυμίζει ότι η σπατάλη τροφίμων όχι μόνο επιβαρύνει το περιβάλλον και επιταχύνει την κλιματική αλλαγή, αλλά εντείνει την πείνα και την ανισότητα. Μέσα από δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, επιδιώκεται η καλλιέργεια μιας νέας νοοτροπίας ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της αλυσίδας εφοδισμού τροφίμων, προωθώντας την υιοθέτηση υπεύθυνων και βέλτιστων πρακτικών μείωσης της σπατάλης τροφίμων.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, το Έργο LIFE IP CYzero WASTE, την Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου 2024, διοργάνωσε την ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Η συμβολή της δωρεάς πλεοναζόντων βρώσιμων τροφίμων στην αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων». Στην εκδήλωση, προσκλήθηκαν εκπρόσωποι του Δημόσιου τομέα, του κλάδου εστίασης, επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, καθώς και τοπικές επιχειρήσεις, με στόχο τη συζήτηση κοινών στρατηγικών για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος.

Την εκδήλωση χαιρέτησε αρχικά ο κ. Θεόδουλος Μεσημέρης, Διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, ο οποίος στη συνέχεια απηύθυνε ομιλία εκ μέρους της κας Μαρίας Παναγιώτου, Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Ακολούθως, το λόγο έλαβε ο κ. Ηρόδοτος Ηροδότου, Προϊστάμενος του Τμήματος Υγειονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, για τον δικό του χαιρετισμό. Αμφότεροι, τόνισαν τη σημασία της μείωσης της σπατάλης τροφίμων, υπογραμμίζοντας παράλληλα τις πρωτοβουλίες και τα μέτρα που έχουν δρομολογηθεί από τα Αρμόδια Τμήματα τους για τον αποτελεσματικό περιορισμό της σπατάλης τροφίμων.

Η έναρξη των παρουσιάσεων έγινε με την παρουσίαση των δράσεων του Έργου LIFE IP CYzero WASTE, οι οποίες επικεντρώνονται στη βέλτιστη διαχείριση και πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων, στηρίζοντας ουσιαστικά τις προσπάθειες της Κύπρου και των υπόλοιπων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 12.3, όπως έχει οριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Συνοπτικά, οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν:

• Βελτίωση της διαχείρισης αποβλήτων τροφίμων σε αστικές, αγροτικές και ημιαγροτικές περιοχές μέσω της εφαρμογής δράσεων που ενισχύουν τη διαλογή στην πηγή και τη χωριστή συλλογή τους, με στόχο την εκτροπή τους από τους χώρους υγειονομικής ταφής (C1).
• αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης και ετοιμασία εκθέσεων για την παραγωγή αποβλήτων τροφίμων (C1,4),
• ανάπτυξη και λειτουργία πλατφόρμας για την παρακολούθηση και διαχείριση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων (C4.2),
• ενθάρρυνση και οικονομική στήριξη δράσεων επίδειξης για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων τροφίμων (C4.3). Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκονται υπό εξέλιξη δύο σημαντικές συνεργασίες, μια με τη Συμμαχία Zero Waste Alliance και μια με τον Δήμο Λευκωσίας. Η πρώτη συνεργασία περιλαμβάνει την ενίσχυση και εδραίωση της δράσης που υλοποιεί η Πρωτοβουλία Zero Waste Cyprus για τη συλλογή και διανομή αδιάθετων φρούτων και λαχανικών που απομένουν μετά το πέρας της λειτουργίας της Λαϊκής Αγοράς του “ΟΧΙ” στη Λευκωσία, με στόχο την αύξηση της ποσότητας συλλογής και διανομής, καθώς και την αναπαραγωγή της δράσης σε άλλες Επαρχίες της Κύπρου. Παράλληλα, στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής προωθούνται τόσο δράσεις ενημέρωσης των τοπικών επιχειρήσεων σχετικά με την πλατφόρμα που αναπτύχθηκε από το ΜΚΟ Φίλοι της Γης στο πλαίσιο του Έργου LIFE FOODPRINT, όσο και εκστρατείες ευαισθητοποίησης των τοπικών επιχειρήσεων και του ευρύτερου κοινού για υιοθέτηση καλών πρακτικών πρόληψης (Ε1.1). Η δεύτερη δράση αφορά τη διάσωση φρούτων και λαχανικών από τη Χονδρική Αγορά του ΣΟΠΑΖ, με στόχο τη διανομή τους σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
• δράσεις δικτύωσης για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και συλλογή σημαντικών πληροφοριών για την αποτελεσματική υλοποίηση της δράσης C4 του Έργου (E2),
• δραστηριότητες ενίσχυσης δυναμικού (C9) και
• ανάπτυξη και διάχυση ενημερωτικού οπτικοακουστικού υλικού (π.χ. βιβλιαράκι συνταγών από περισσεύματα συνταγών το οποίο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Αρχιμαγείρων Κύπρου, βίντεο ενημέρωσης)

Στη συνέχεια, ο κ. Φίλιππος Γεωργιάδης, Υγειονομικός Λειτουργός Α’ του Τμήματος Υγειονομικών Υπηρεσιών, παρουσίασε τον Οδηγό διαδικασιών δωρεάς πλεοναζόντων βρώσιμων τροφίμων, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος στο πλαίσιο του Έργου LIFE IP CYzero WASTE.  Κατά την παρουσίαση, αναδείχθηκαν οι σημαντικότερες απαιτήσεις που σχετίζονται με την αναδιανομή τροφίμων, οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη δωρεά τροφίμων κκαθώς και τα σημεία ευελιξίας που εντοπίζονται στην εφαρμογή των διαδικασιών HACCP. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν οι οδηγίες για τα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων στη λιανική πώληση, σύμφωνα με την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2020/C 199/01). Στόχος του οδηγού είναι να ενθαρρύνει τους εμπλεκόμενους φορείς να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία δωρεάς τροφίμων.

Οι παρουσιάσεις ολοκληρώθηκαν με την παρουσίαση της κας Ολίβιας Σκορδή, Λειτουργός προγραμμάτων του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού Φίλοι της Γης και Συντονίστρια του Δικτύου Zero Waste Alliance Cyprus. Η κ. Σκορδή ανέδειξε καλές πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων τροφίμων που εφαρμόζονται σε διάφορες χώρες, δίνοντας έμφαση στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες, τη νομοθεσία και τη συμμετοχή της κοινωνίας. Επιπλέον, παρουσίασε τη δράση που υλοποιεί η Πρωτοβουλία Zero Food Waste Cyprus, μέσω της οποίας διασώζονται και αναδιανέμονται φρούτα και λαχανικά που παραμένουν αδιάθετα μετά το πέρας της Λαϊκής Αγοράς του “ΟΧΙ”.

Τέλος, αναπτύχθηκε μια εποικοδομητική συζήτηση ανάμεσα στους ομιλητές και τους προσκεκλημένους, κατά την οποία κατατέθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις. Μεταξύ αυτών, ξεχώρισε η ανάγκη για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων, προσαρμοσμένων τόσο στις ανάγκες των φορέων του τομέα εστίασης και φιλοξενίας, όσο και των καταναλωτών, με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση μαθητών στα σχολεία. Επίσης, υπογραμμίστηκε η σημασία της ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών στη διαδικασία διαχείρισης αποβλήτων τροφίμων και της ενθάρρυνσης δωρεάς τροφίμων. Παράλληλα, τονίστηκε, η ανάγκη για την προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων που θα υποστηρίζουν την υπεύθυνη κατανάλωση και θα μειώνουν τα εμπόδια στη δωρεά τροφίμων.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την κοινή δέσμευση των συμμετεχόντων να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και να συνεργαστούν, συμβάλλοντας στην προώθηση ενός μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης που θα ωφελήσει τόσο την κοινωνία όσο και το περιβάλλον.

Παρουσίαση των δράσεων του Έργου LIFE IP CYzero WASTE

Παρουσίαση από τη Συμμαχία Ζero Waste Alliance Cyprus

Παρουσίαση από την Πρωτοβουλία Zero Waste Cyprus

Παρουσίαση οδηγού διαδικασιών δωρεάς τροφίμων_ Τμήμα Υγειονομικών Υπηρεσιών